A partir da publicación do post da semana pasada na que vos falamos do documental Light Year, algúns de vós suxerístesme que escribise no blogue sobre outros títulos de películas de natureza, paisaxes e xardíns. Seguindo o voso consello, hoxe permítome falarvos dun proxecto no que participei e que foi dirixido e producido (xunto con RTVE) polo noso colaborador José Manuel Mouriño. Trátase de O Método dos Claros (2019).
O documental indaga no pensamento de María Zambrano (Vélez Málaga, 1904 – Madrid, 1991). En especial, profundiza na relación que na súa escritura e pensamento é posible establecer con respecto aos lugares que a acolleron durante máis de 40 anos de exilio. Nese sentido, este ensaio audiovisual concéntrase no paso de María Zambrano por La Pièce (unha pequena poboación situada aos pés do macizo do Xura francés e moi próxima á cidade suíza de Xenebra), onde Zambrano viviu, acompañada pola súa irmá Araceli, nunha pequena casa que ela mesma describía como unha cova ou choza, entre 1964 e 1978.
Aquela “mítica” casa de campo, que se atopaba (e atópase) rodeada dun frondoso bosque, foi o lugar onde Zambrano escribiu unha das súas obras fundamentais Claros do bosque. Como a moitos dos que admiran a obra de María Zambrano, confeso que teño unha particular predilección por ese libro que se atopa a medio camiño entre a poesía e a filosofía, e do que moitos especialistas afirman que é unha dos cumes da literatura en lingua castelá do S. XX. En La Pièce, ademais, iniciáronse estreitas relacións de amizade que uniron a María Zambrano, entre outros, cos poetas José Ángel Valente e José Miguel Ullán.
A importancia da natureza e o poder transitala, dando lugar así a unha forma de meditación que os amantes da xardinería coñecemos moi ben, son dous aspectos esenciais tanto no libro como neste documental. Quizais sexa oportuno, por iso, que vos mostre aquí algúns fotogramas do documental coas paisaxes que nel se percorren:
Ademais de La Pièce, o proxecto sondea outros “lugares da palabra” na biografía da escritora. Os que seguen son exemplos de planos filmados en Roma e Segovia para o documental.
Outra dás liñas argumentais que aborda a proposta de José Manuel Mouriño é a interesantísima relación epistolar que mantiveron María Zambrano e o cineasta Víctor Erice. A filósofa quixo coñecer ao director desde o momento en que tivo oportunidade de ver nun cinema de Xenebra O Espírito da Colmea. O Método dos Claros, en distintas partes da súa montaxe, articula reveladores paralelismos entre aquela obra mestra filmada por Erice e a biografía de María Zambrano, quen, ao parecer, se sentiu conmovida e moi identificada coa pequena protagonista da película, Ana (interpretada por unha novísima Ana Torrent).
Dispoñedes da ficha técnica completa de O Método dos Claros na páxina web de Acción Cultural, onde ademais vos indican o link (e contraseña) para acceder ao seu visionado en Vimeo. E unha nota a este respecto, a que atoparedes alí é a versión televisiva do proxecto. En datas recentes finalizouse unha versión ampliada para a que estaba prevista unha estrea en Bos Aires a mediados do mes pasado e que, finalmente, tivo que ser cancelado por motivos obvios. En calquera caso, daremos conta aquí do momento en que se retome devandita estrea. Doutra banda, O Método dos Claros deu lugar tamén a un proxecto expositivo itinerante que xa foi acollido en tres sedes distintas (o Círculo de Belas Artes en Madrid, a Alhóndiga de Segovia e a Sociedade Económica de Amigos do País de Málaga).
Por ultimo, a fermosísima colaxe empregada no afiche do documental é obra da ilustradora e fotógrafa Francisca Pageo (primeira imaxe do post).
